Rodzaje gaśnic, oznakowanie i ich zastosowanie
Gaśnice to urządzenia, które służą do gaszenia pożarów we wczesnym stadium rozwoju. Zaklasyfikowane zostały do podręcznego sprzętu gaśniczego. Możemy je spotkać w obiektach użyteczności publicznej, handlowych, usługowych, restauracjach, zakładach pracy oraz w pojazdach komunikacji miejskiej i samochodach. Jakie rodzaje gaśnic możemy spotkać na polskim rynku? Jakie oznaczenia posiada każda gaśnica? Kiedy skuteczność gaśnicza jest największa? W dzisiejszym artykule postaramy się odpowiedzieć na te i wiele innych pytań.
Wyposażenie w gaśnice - podstawa prawna
Wymagania w zakresie właściwego doboru gaśnic do budynków zostało określone w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów.
Drugim aktem regulującym wyposażenie w gaśnice jest Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie.
Zgodnie z rozporządzeniem obiekty powinny być wyposażone w gaśnice przenośne, które spełniają wymagania Polskich Norm będących odpowiednikami norm europejskich EN.
Grupy pożarów
W celu uporządkowania podziału pożarów oraz środków gaśniczych wprowadzono pięć głównych grup pożarów.
Pożaru grupy A
Pożary materiałów stałych (pochodzenia organicznego), które podczas spalania tworzą żarzące węgle np. drewno, papier, tkaniny itp.
Pożaru grupy B
Pożary cieczy palnych i materiałów stałych, które topią się podczas spalania np. tworzywa sztuczne, paliwa, oleje itp.
Pożaru grupy C
Pożary gazów np. metan, propan, wodór, acetylen itp.
Pożaru grupy D
Pożary metali np. potas, magnez, sód, tytan, glin itp.
Pożaru grupy F
Pożary tłuszczów spożywczych i olejów m.in. w urządzeniach kuchennych
Pożaru grupy E
Obecnie nie stosuje się oznaczenia E do oznaczenia gaśnic służących do gaszenia pożarów urządzeń elektrycznych. Takie oznaczenie używane było do roku 1992 w przypadku gaśnic przenośnych oraz 2001 roku dla agregatów gaśniczych. Aktualnie każda gaśnica posiada tylko i wyłącznie napis wskazujący na możliwość czy dana gaśnica może być użyta do gaszenia pożarów urządzeń pod napięciem.
Rodzaje gaśnic i ich zastosowanie
Na polskim rynku dostępny jest szereg typów gaśnic takich jak gaśnice proszkowe, gaśnice śniegowe, gaśnice wodne. Rodzaje gaśnic zostały omówione poniżej:
Gaśnica proszkowa
Gaśnica proszkowa to jeden z najpopularniejszych rodzajów gaśnic. Wnętrze gaśnicy wypełnione jest drobnym proszkiem gaśniczym znajdującym się pod stałym ciśnieniem. Środek gaśniczy jaki został zastosowany w tych urządzeniach to proszek węglanowy (gaśnice węglanowe), który nadaje się do gaszenia pożarów cieczy palnych oraz gazów (grupy B C) oraz proszek fosforanowy (gaśnice fosforanowe) odpowiedni do gaszenia pożarów grup A,B oraz pożarów typu C. Gaśnice proszkowe z proszkiem fosforanowym są odporne na wilgoć oraz wstrząsy. Nie nadają się do gaszenia tłuszczy z uwagi na możliwość rozrzucenia oleju, a tym samym poparzeniu osoby używającej gaśnicy.
Gaśnica śniegowa (na dwutlenek węgla)
Gaśnice śniegowe to urządzenia, w których środkiem gaśniczym jest skroplony dwutlenek węgla. Zasadą działania gaśnicy śniegowej jest uwolnienie CO2 ze zbiornika w postaci płynnej. Podczas gaszenia pożarów środek gaśniczy rozpręża się i schładza powierzchnię gaszonego miejsca do temperatury -78°C, powodując powstanie warstwy suchego lodu oraz ogranicza dopływ tlenu. Gaśnice śniegowe stosuje się najczęściej do gaszenia urządzeń elektrycznych pod napięciem oraz pożarów grup B C.
W związku z niską temperaturą tworzącą się przy jej użyciu gaśnica śniegowa, nie powinna być używana do gaszenia ludzi, ponieważ zetknięcie skóry z tak zimną substancją może spowodować poważne urazy i odmrożenia.
Gaśnice wodne (gaśnica pianowa, gaśnica płynowa, gaśnica wodna mgłowa)
Gaśnice wodne to urządzenia, w których głównym składnikiem gaśniczym jest specjalna piana gaśnicza uwalniana ze zbiornika gaśnicy za pomocą niepalnego gazu (azotu lub dwutlenku węgla). Gaśnice pianowe odizolowują dostęp do tlenu oraz zwilżają palące się przedmioty wodą zawartą w pianie.
Gaśnica pianowa jest mniej szkodliwa niż gaśnica proszkowa ponieważ środek gaśniczy jest łatwiejszy do uprzątnięcia. Nie znajdzie zastosowania w przypadku pożarów urządzeń elektrycznych. Niekwestionowaną zaletą gaśnic pianowych jest możliwość przerwanie wypływu środka gaśniczego .
Jakie oznaczenie gaśnic znajduje się na etykiecie?
W zależności od rodzaju gaśnicy na etykiecie znajdziemy informacje takie jak:
Ilość środka gaśniczego, który znajduje się w gaśnicy.
Rodzaj gaśnicy:
GP – gaśnica proszkowa
GW – gaśnica pianowa
GS – gaśnica śniegowa
GWM – gaśnica wodna mgłowa
GWG – gaśnice gastronomiczne
AP – agregat gaśniczy proszkowy przewoźny
AS – agregat gaśniczy śniegowy przewoźny
Rodzaj środka gaśniczego i czynnika zasilającego
X – gaz zasilający znajduje się w tym jednym zbiorniku ze środkiem gaśniczym
Z – czynnik zasilający i środek gaśniczy są w osobnych zbiornikach
Przeznaczenie gaśnicy do konkretnej klasy pożarów. Na gaśnicy znajdują się odpowiednie piktogramy, które wskazują co można nią gasić np. do gaszenia pożarów typu B
Rozmieszczenie gaśnic w budynku
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm3) przypada na:
każde 100 m2 powierzchni strefy pożarowej budynku, który nie jest chroniony stałymi urządzeniami gaśniczymi
zakwalifikowanego do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V,
produkcyjnej i magazynowej (PM) o gęstości obciążenia ogniowego większej niż 500 MJ/m2
zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem
każde 300 m2 powierzchni strefy pożarowej, która nie została wymieniona w pkt. 1, z wyjątkiem ZL IV
Podsumowanie
Na polskim rynku dostępne są różne rodzaje gaśnic. Skuteczność działań gaśniczych zależy od właściwego doboru i wyposażenia budynku w odpowiednie typy gaśnic dostosowanych do klas pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie. Eksperci firmy Fireconsult służą pomocą w tym zakresie.
Właściwie dobrany rodzaj gaśnicy, pomoże szybko szybko zgasić źródło pożaru i nie dopuścić do jego rozprzestrzenienia. Należy dbać o regularny przegląd gaśnic i nie narażać ich na uszkodzenia mechaniczne.
